آزمایشگاه بدون شیشه های با کلاس نمیشه!!

1- کلاس بندی شیشه آلات آزمایشگاهی

کلاس بندی شیشه آلات موجود در آزمایشگاه ها، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. زیرا که ظروفی شیشه ای آزمایشگاه، باییستی بر روی مواد مختلفی که درون آن ها قرار داده می شوند، تاثیرگذار نباشد. بی اثر بودن شیشه ها سبب می شود که نگهداری مواد شیمیایی، زیستی و غیره در داخل آن ها با ایمنی انجام شود. اما چون ظروف آزمایشگاهی از جنس های متفاوتی ساخته شده اند، دارای ویژگی های متفاوتی نیز هستند. فروشگاه مواد شیمیایی اشیم در این مقاله به کلاس بندی شیشه آلات آزمایشگاهی می پردازد.

2- شیشه چیست؟

مخلوطی از اکسیدهای فلزی در دماهای بالا، سبب تشکیل شیشه می شود که به عنوان ماده ای غیرآلی، شفاف و سخت تعریف می گردد. شیشه های سیلیکاتی در بین شیشه ها، به عنوان قدیمی ترین آن ها هستند و ماسه پایه تشکیل این نوع شیشه ها می باشد و تحت دماهای بسیار بالا، تحت تاثیر نیروهای داخلی خود مانند کشش سطحی، نرم و خمیری می شود.

خرید انواع مواد شیمیایی غذایی و خوراکی در فروشگاه اشیم

3- کاربرد ظروف شیشه ای در آزمایشگاه ها چیست؟

بیشتر ظروف آزمایشگاهی مورد مصرف در آزمایشگاه ها مانند ارلن، بشر، استوانه مدرج، لوله آزمایش، پیپت، دکانتور, بورت و … دارای جنس شیشه ای هستند. هر چند این مواد با جنس پلاستیک نیز وجود دارد و دارای کاربرد هستند، اما یکی از دلایل کاربرد شیشه در ساخت این وسایل، شفاف بودن شیشه است. زیرا که وجود شفافیت، مشاهده و کنترل پیشرفت واکنش و همچنین وجود مواد مختلفی که داخل آن ها هستند را میسر می سازد. مزیت دیگر استفاده از وسایل شیشه ای، مقاومت بالای آن در مقابل گرما و حرارت می باشد. همچنین شیشه می تواند در مقابل شوک حرارتی، دچار تخریب نشود. اما مهمترین مزیت استفاده از شیشه ها در مواجهه با مواد شیمیایی، بی اثر بودن آن ها بر آن مواد می باشد.

4- انواع شیشه های مصرفی در ساخت ظروف آزمایشگاهی کدام اند؟

با توجه به این که شیشه های مختلف، دارای خواص متفاوتی نیز هستند، از آن ها در موارد مختلفی استفاده می شود.

1-4- شیشه نرم

شیشه های نرم به آسانی ساییده می شوند، به همین دلیل از نظر حالت فیزیکی، نرم تر از سایر انواع شیشه ها می باشند. به دلیل ویژگی هایی چون داشتن دمای ذوب پایین، کم هزینه بودن و توانایی استفاده بلند مدت، شیشه های نرم، بیشترین کاربرد را در تولید انواع ظرف های آزمایشگاهی دارند.

2-4- شیشه سودا- لایم

از مهمترین نمونه شیشه های نرم، شیشه سودا- لایم است که در ترکیب خود از مواد شیمیایی همچون اکسید سدیم یا کربنات سدیم، اکسید کلسیم و یا اکسید منیزیم تشکیل شده است. مقاومت این نوع شیشه در برابر تغییرات دما و محیط شیمیایی بالا می باشد. از ویژگی های شیشه های سودا- لایم، توانایی چند باره این شیشه در ذوب شدن و بازیافت دوباره آن می باشد.

3-4- شیشه سخت

شیشه های سخت دارای مقاومت بالایی در برابر سایش می باشند و برای ساخت، به انرژی زیادی نیز نیاز دارند. از ویژگی های شیشه های سخت، داشتن مقاومت بالا در برابر شوک حرارتی بوده که به دلیل داشتن ضریب حرارتی کمتر از انبساط آنها است..

4-4- بوروسیلیکات ها

چون در ساختار شیشه های بوروسیلیکاتی، سیلیکا وجود دارد، وقتی این شیشه ها در معرض آب قرار می گیرند، یک لایه ای از ژل سیلیکا روی شیشه ایجاد می شود. این لایه که دارای ساختاری غیرمتخلخل است، نقش حفاظتی از شیشه را بر عهده دارد که سبب داشتن ضریب انبساط حرارتی کم، مقاوم بودن در برابر شوک حرارتی و مقاوم بودن در برابر خوردگی می شود.

5-4- شیشه دمای بالا و انتقال UV

شیشه های با مقاومت دمایی بالا که به عنوان کوارتز نیز نامیده می شوند، تا دمای ۱۲۰۰ درجه سانتی گراد را تاب می آورند. این شیشه ها می توانند اشعه UV یا فرابنفش را به راحتی از خود عبور دهند که یک مزیت ی باشد.

6-4- شیشه کوارتز

شیشه کوارتز در صنایع مختلف به دلیل داشتن درصد خلوص بالا، هدایت الکتریکی کم، توانایی تحمل دماهای بسیار زیاد، داشتن انبساط حرارتی بسیار پایین و همچنین داشتن استحکام دی الکتریکی بسیار بالا، دارای کاربرد بسیار است.

5- کلاس بندی شیشه آلات آزمایشگاهی چگونه تعیین می شود؟

با توجه به میزان دقت در درجه بندی، می توان کلاس بندی شیشه آلات آزمایشگاهی را تعیین نمود.

1-5- کلاس A

میزان خطا در ظروف شیشه ای در دسته بندی کلاس A کمتر بوده و بیشتر از شیشه بوروسیلیکات ساخته می شوند. این دسته از ظروف شیشه ای، نسبت به حرارت و مواد شیمیایی دارای مقاومت بسیار بالایی هستند.

2-5- کلاس B

شیشه آلات آزمایشگاهی موجود در کلاس B، بیشتر از جنس سودالایم هستند. این نوع از شیشه ها دارای درجه خطایی به اندازه ۲ برابر نسبت به شیشه آلات با درجه کلاس A می باشند. این نوع از شیشه ها بایست به صورت دوره ای، کالیبره شوند زیرا که در استفاده طولانی مدت در برابر مواد شیمیایی می توانند دچار خوردگی شوند.

3-5- کلاس AS

دقت اندازه گیری در شیشه های موجود در کلاس AS در مقایسه با دقت ظروف شیشه ای موجود در کلاس A، در یک حد می باشد. شیشه های کلاس AS، جهت ساخت بورت ها و پیپت ها هستند که مایع هر چه سریعتر از آن ها خارج شود. به عبارتی دیگر در این نوع شیشه ها، زمان تحویل کوتاه است.

علاوه بر این موارد، مقاومت در برابر محلول های قلیایی نیز یکی از اساس های کلاس بندی شیشه آلات آزمایشگاهی است. در این تقسیم بندی سه نوع کلاس بندی A₁ (با میزان تاثیر پذیری کم)، A₂ (میزان تاثیرپذیری متوسط) و A₃ (با میزان تاثیرپذیری بالا) وجود دارد.

4-5- کلاس HGB

مقاومت هیدرولیتیکی در یک شیشه در آزمایشگاه ها دارای اهمیت است. منظور از واکنش هیدرولیتیکی، واکنش آب با مواد شیمیایی است. با توجه به این ویژگی و کلاس بندی و با انجام آزمایش دانه شیشه، ظروف شیشه ای در پنج کلاس قرار می گیرند. بیشترین مقاومت هیدرولیتیکی در بین شیشه ها در کلاس ۱ و کمترین میزان مقاومت هیدرولیتیکی در کلاس ۵ دیده می شود.

5-5- کلاس بندی شیشه آلات آزمایشگاهی به شکل S۱، S۲، S۳ و S۴

در این نوع کلاس بندی، شیشه ها بر اساس کاهش میزان وزن خود، وقتی که در تماس با یک اسید قرار می گیرند، درجه بندی می شوند. در این کلاس بندی S۱، مقاوم به اسید، S۲ دارای تاثیر پذیری کم، S۳ تاثیری پذیری متوسط و S۴ تاثیرپذیری بالایی از اسید دارد.

6-5- مفهوم علامت TC روی شیشه

در ذخیره سازی مایعات و همچنین آماده کردن محلول ها می توان از شیشه آلاتی که روی آن ها علامت TC درج شده باشد استفاده کرد.

6- نکات ایمنی کار با شیشه در آزمایشگاه ها

اول از همه آنکه در هنگام کار از روپوش آزمایشگاهی، عینک و دستکش های محافظ استفاده شود. وقتی در انجام آزمایش نیاز به گرما دادن باشد، باید از قرار دادن ظروف شیشه ای در مقابل حرارت مستقیم جدا بایستی خودداری شود. گرم و سرد کردن ظروف شیشه ای بایستی به آهستگی انجام شود.

در تمیز کردن این ظروف نیز باید هر چه سریعتر انجام شود تا مانع از سفت شدن مواد داخل آن و چسبیدن به دیواره ها شود. اگر ترکیبات نامحلول در آب، این ظروفی شیشه ای را آلوده کردند، از حلال های آلی جهت شستن آن ها استفاده می شود.