دکستروز

دکستروز

1-مقدمه ای بر دکستروز

دکستروز یک قند ساده است که اغلب به دی-گلوکز یا گلوکز مونوهیدرات مشهور است (دکستروز خشک نیز دارای کاربرد است). دکستروز منبع مهم انرژی برای بدن انسان است و معمولاً در کاربردهای مختلف استفاده می شود. به طور کلی، دکستروز در زمینه پزشکی، صنایع غذایی و آشامیدنی، تغذیه ورزشی، شیرینی ‌سازی و داروسازی کاربرد گسترده‌ ای پیدا کرده است که عمدتاً به دلیل خواص انرژی ‌بخش و تطبیق ‌پذیری آن به عنوان یک عامل شیرین‌ کننده و حجیم ‌کننده استفاده می شود. دکستروز خشک یا پودری شکلی از دکستروز است که تا حد زیادی آب آن از بین رفته است. دکستروز خشک نسبت به دکستروز مونوهیدرات از مزایایی برخوردار است، با از بین رفتن بیشتر آب، دکستروز خشک می ‌تواند مدت زمان نگهداری بیشتری نسبت به دکستروز مونوهیدرات از خود به نمایش بگذارد. همچنین به دلیل کاهش وزن و حجم دکستروز خشک نسبت به دکستروز مونوهیدرات، حمل و نقل دکستروز خشک از دیدگاه هزینه و کارایی آسانتر است. این نکته حائز اهمیت است که دکستروز خشک نیز می‌ تواند به راحتی تحت واکنش های شیمیایی قرار گیرد

1-2- تفاوت ساختار گلوکز و دکستروز

تفاوت گلوکز و دکستروز به علت تفاوت در جایگاه گروه عاملی هیدروکسل‌ در آن ها می باشد. این تفاوت در ساختار شیمیایی آن ‌ها سبب تفاوت در برخی خواص شده است. بنابراين دکستروز نوعی ایزومر گلوکز به حساب می آید و نام رایجی برای ‌ D-گلوکزها است. . نکته مهم در ارتباط با قندهای اینچنینی آن است که نبایستی در نام آنها دچار سردرگمی شد. برای محصول دو محصول دکسترین و دکستروز، دو ماده شیمیایی متفاوت هستند که در بسیاری از موارد با یکدیگر اشتباه گرفته می شوند. (جهت کسب اطلاعات بیشتر به توضیحات محصول دکسترین مراجعه کنید.)

2-تاریخچه دکستروز

قبل از توسعه علمی و تا قرن نوزدهم، دکستروز معمولاً از مواد مختلفی مانند میوه ‌ها، ساقه ‌ها و ریشه‌ های گیاهان استخراج می ‌شد. اما پس از اختراع روش ‌های پیشرفته تر جداسازی، نظیر هیدرولیز آنزیمی و اسیدی، نشان داده شد که دستیابی به دکستروز با بازده بیشتری امکان پذیر است. با پیشرفت فناوری و تکنیک‌ ها، دکستروز، پا به صنایع گذاشت و به طور گسترده ای در صنایع مختلف به کار برده شد. از دهه 1940 به بعد، استفاده از دکستروز برای مصارف پزشکی، مواد غذایی، نوشیدنی ‌ها و صنایع دارویی گسترش یافت.

3- چهار کاربرد اصلی دکستروز چیست؟

3-1- دکستروز در پزشکی

 دکستروز اغلب در مصارف پزشکی، به ویژه در محلول های داخل وریدی استفاده می شود. از دکستروز برای ارائه منبع کربوهیدرات و کالری برای بیمارانی که قادر به مصرف خوراکی غذا نیستند یا نیاز به دریافت انرژی اضافی دارند استفاده می شود. محلول های دکستروز به صورت داخل وریدی جهت هیدراتاسیون و تامین مواد مغذی برای سایر داروها به بیماران داده تجویز شود.

3-2- جایگاه دکستروز در صنایع غذایی و آشامیدنی

 دکستروز به طور گسترده در صنایع غذایی و آشامیدنی استفاده می شود. به عنوان یک شیرین کننده، یک عامل حجیم کننده و یک بستر تخمیر، دکستروز بسیار عالی عمل می کند. دکستروز در محصولات مختلفی مانند آب نبات ها، نوشیدنی ها، محصولات لبنی و غذاهای فرآوری شده یافت می شود. دسکتروز گیرایی طعم را افزایش می دهد، بافت محصول را ترمیم می کند و به عنوان منبع انرژی در دسترس عمل می نماید. دکستروز در صنعت شیرینی سازی نیز دارای کاربرد است و به واکنش های قهوه ای شدن و کاراملی شدن در محصولات پخته شده کمک می کند.

3-3- دکستروز، جز لاینفک نوشیدنی های ورزشی و انرژی زا

 دکستروز به دلیل جذب بالا و استفاده سریع آن توسط بدن، معمولاً در نوشیدنی های ورزشی و انرژی زا استفاده می شود.

3-4- مکمل ‌های دارویی و غذایی با دکستروز

 دکستروز یک جز مهم در فرمولاسیون ‌های دارویی خاص، از جمله قرص‌ ها و کپسول ‌ها است که می ‌تواند به‌ عنوان پرکننده (فیلر) و انسجام دهنده عمل کند. همچنین در مکمل های غذایی، پودرهای پروتئینی و محصولات جایگزین وعده غذایی برای تامین کالری و کربوهیدرات اضافی استفاده می شود.

جهت استعلام قیمت دکستروز خشک و دکستروز مونوهیدرات، با فروشگاه اشیم در تماس باشید.

4-واکنش های شیمیایی دکستروز

1-4- واکنش های مربوط به حلقه در گلوکز و دکستروز

واکنش بسته شدن حلقه در قندها به خصوص در گلوکز و دکستروز می تواند دو محصول ایجاد کند که با نماد آلفا و بتا نشان داده می شود. آلفا به این معنی است که گروه هیدروکسیل متصل به C-1 و گروه -CH₂OH در C-5 در طرفین مخالف صفحه حلقه قرار دارند (یک آرایش ترانس). در حالی که در بتابه این معنی است که آنها در یک سمت صفحه قرار دارند (آرایش سیس). بنابراین، ایزومر با زنجیره باز  D-گلوکز باعث ایجاد چهار ایزومر حلقوی متمایز می شود. این پنج ساختار در حالت تعادل و تبدیل متقابل وجود دارند و تبدیل متقابل با کاتالیز اسیدی بسیار سریعتر رخ می دهد. ایزومر با زنجیره باز دیگر  L-گلوکز به طور مشابه چهار شکل حلقوی متمایز  L-گلوکز را ایجاد می کند که هر یک تصویر آینه ای (انانتیومر) از D-گلوکز مربوطه است.

حلقه گلوکوپیرانوز نیز می ‌تواند چندین شکل غیرمسطح به خود بگیرد، (مشابه ترکیبات «صندلی» و «قایق» سیکلوهگزان). به طور مشابه، حلقه گلوکوفورانوز نیز ممکن است چندین شکل را به خود بگیرد، (مشابه به ترکیبات "پاکت" سیکلوپنتان.)

5-روش های تولید دکستروز

1-5- روش تولید طبیعی دکستروز

همانطور که در ابتدا نیز به آن اشاره شد از سالیان بسیار دور، با روش های سنتی و قدیمی، شیره بسیاری از اجزای گیاهان که منبع اصلی دکستروز می باشد، استخراج می شده است که امروزه نیز این روش ها همچنان در حال استفاده می باشند.

2-5- روش های سنتزی دکستروز

 
1-2-5- هیدرولیز آنزیمی

در این روش، استفاده از آنزیم ‌های گلوکوزیداز می ‌تواند به هیدرولیز آنزیمی گلوکان به دکستروز منجر شود. این فرآیند به طور معمول با استفاده از آنزیم ‌هایی مانند گلوکوزیداز یا آمیلاز صورت می‌ گیرد.

- 2-2-5   هیدرولیز اسیدی

 در این روش، اسیدها مانند اسید سولفوریک، هیدروکلریک یا فسفریک بر روی مواد غلیظی مانند نیشکر اعمال می ‌شوند. این فرآیند باعث تجزیه نیشکر به مولکول‌ های گلوکز و سپس دی گلوز یا دکستروز می‌ شود.

 - 3-2-5 هیدرولیز حرارتی

 در این روش، تاثیر حرارت بر روی گیاهانی مانند سیلاژ و ترشحات گیاهی منجر به هیدرولیز آنها به گلوکز می‌ شود.

6-تحقیقات جدید

علاوه بر کاربردهای مختلف دکستروز که در بالا به آنها اشاره شد، برخی تحقیقات نشان داده است که دکستروز می ‌تواند در باتری ‌های قابل بازیافت نیز مورد استفاده قرار بگیرد. این باتری ‌ها، که به عنوان "باتری دکستروز" شناخته می ‌شوند، با استفاده از آنزیم ‌ها، دکستروز را به گلوکز تجزیه کرده و انرژی را از آن به دست می ‌آورند. این تکنولوژی قابلیت استفاده مکرر و بازیافت باتری را فراهم می ‌کند و به عنوان یک راهکار پایدارتر در حوزه انرژی مطرح می ‌شود.

7-روش نگهداری

دکستروز را بایستی در محیط خشک و خنک نگهداری شود. حرارت بالا و رطوبت می ‌توانند باعث جذب رطوبت و تجزیه دکستروز شوند و یا دکستروز خشک را به دکستروز هیدراته تبدیل کند. بهترین دمای نگهداری برای دکستروز حدود ۲۰-۲۵ درجه سانتی‌گراد است.

8-ایمنی

کار با دکستروز دارای خطر بالایی نیست، اما استفاده بیش از اندازه از دکستروز و قندهای گلوکوزی سبب بروز بیماری های جدی در افراد می شود که بایستی حتما به این نکته توجه نمود. این نکته در مورد تمامی قندها از جمله فروکتوز نیز صدق می نماید. (رجوع شود به توضیحات محصول فرکتوز)

9-خرید دکستروز مونوهیدرات و دکستروز خشک

جهت خرید دکسترو خشک و دکستروز مونوهیدرات با بهترین کیفیت و مناسب ترین قیمت می توانید خرید دکستروز خود را در سایت فروشگاه اوشیم ثبت نمایید و یا از طریق شبکه های اجتماعی با مجموعه اوشیم در تماس باشید.

 بهترین خرید دکستروز را در فروشگاه اوشیم تجربه کنید